ASS - Autisme
Wat is autisme?
Autisme is een aangeboren stoornis in de hersenen
De hoofdkenmerken van Autisme zijn :
Beperking in de sociale interactie
Beperking in de communicatie
Stereotype patronen van gedrag
Problemen in de informatieverwerking
Persoon zonder autisme = Z
Persoon met autisme = A
Z komt een ruimte binnen, daar staan stoelen, banken , een krijtbord en wat leuke werkjes aan de muur. Z weet onmiddellijk dat hij/zij een klas binnenkomt.
A komt die zelfde ruimte binnen en ziet:
4 poten, hout , vorm die lijkt op iets gekend een stoel?
een frame , hout, iets die lijkt op een bank?
de vloer , tegels ? hout?
Een grote oppervlakte aan de muur die een ander kleur heeft dan de muur.
M.a.w. persoon Z kan onmiddellijk het geheel zien en de hersenen geven het signaal je stapt een klas binnen.
Persoon A ziet alle losse elementen en heeft tijd nodig om alle losse elementen te verbinden tot 1 geheel. Het kost moeite om te begrijpen wat er gebeurd, hoe complexer het geheel aan waarnemingen hoe langer het duurt voordat alle losse elementen tot 1 geheel kunnen gemaakt worden.
Tijdens deze informatieverwerking in de hersenen kan er ook een miskoppeling gebeuren waardoor er informatie gekoppeld wordt aan een element die er eigenlijk niet bij hoort.
Vb : A zit aan de tafel om te eten, op zijn bord ligt een etenswaar dat hij/zij lekker vindt.
Plots neemt A's zintuig een geur gewaar ( stinkvoeten van persoon X aan tafel) de informatieverwerking gaat als volgt : etenswaar + stank = het eten stinkt . Het kind wil plots niet meer eten. Dit is een verbeeld van een verstoorde koppeling.
Problemen in communicatie
We keren terug op alle elementen los van elkaar te zien en het niet vormen van 1 geheel.
Z vond een mooie steen op de grond, raapt deze op en loopt naar diens vriendin. Z wilt de vriendin in zijn/haar enthousiasme zijn/haar vondst tonen.
De vriendin staat te huilen, Z beseft dat het nu niet het moment is om deze steen te tonen en vraagt wat er aan de hand is.
A vond een mooie steen op de grond, raapt deze op en loopt naar diens vriendin. Z wilt de vriendin in zijn/haar enthousiasme zijn/haar vondst tonen.
Z staat te huilen. A zegt vol enthousiasme kijk ! kijk! wat is hij mooi he !
Z kan zich niet inleven in de gedachten en gevoelens van een ander en mist sociale intuïtie.
Z ziet de vriendin niet in de totaliteit. En ziet losse elementen zoals het haar, de neus, de mond , de ogen, tranen... A legt een directe link dat de vriendin verdrietig is.
Z kan dit geheel niet maken.
Dit maakt het voor een kind met autisme moeilijk om vriendschappen aan te gaan en te behouden. Het begrijpen van sociale regels en aanvoelen wat er bedoeld wordt is een moeilijke opgave.
Samenspelen
Waarom verloopt samenspel moeilijk ?
Een kind met autisme heeft nood aan voorspelbaarheid , deze biedt rust in deze moeilijke wereld vol prikkels.
Spelen met een ander is dan ook enkel mogelijk volgens de regels van A.
A bepaald wat er gaat gebeuren want dit biedt rust en voorspelbaarheid. A weet wat er gaat gebeuren.
Z is het beu om steeds te doen wat A zegt, en doet haar eigen ding...
A wordt boos ! want die weet niet wat er gaat gebeuren en verliest de controle over de situatie.
Dit is een voorbeeld waarom het voor een kind met autisme moeilijk is om sociale contacten te onderhouden of aan te gaan.
Gesprekken
Een gesprek verloopt door wederkerige communicatie. Iemand verteld en iemand luistert , iemand antwoord en beantwoord.
Communicatie bevat woorden, intonatie, mimiek, lichaamshouding enz...
Een persoon zonder autisme kan zonder denken al deze elementen verzamelen en tot 1 geheel brengen en zo gericht en gepast reageren.
Een persoon met autisme kan dit niet of moeilijk.
A ziet alle elementen los van elkaar en kan het geheel niet vormen.
Mama zegt iets , haar mond beweegt, haar ogen kijken , de wenkbrauwen gaan op en neer ...
A beseft niet dat mama eigenlijk boos kijkt en de stem verheft. Waardoor A niet gepast reageert en mogelijks zelfs staat te lachen...
Een kind met autisme kan ook niet de hoofd van de bijzaken scheiden, en blijven daar in vasthangen.
Een kind met autisme neemt alles letterlijk op zoals uitspraken als : aan de voet van de berg.
Z weet wat daar mee bedoeld wordt.
A hangt vast hierin , een berg heeft toch geen voeten...
Een kind met autisme praat niet met je, maar tegen je.
Meestal zoekt het kind maar contact als hij/zij iets voor elkaar wil krijgen bij de ander.
De ander is een instrument voor hem/haar.
Dit kan voor verwarring en onbegrip zorgen bij de verzorgers, klasgenoten en bij het kind zelf.
Wat als je de wereld niet begrijpt en de wereld begrijpt jou niet ? Dit zorgt voor spanning !
deze spanningen uiten zich vooral in :
- driftbuien
- slaapproblemen
- zelfverwonding
- agressief gedrag
Repetitief/stereotype gedrag
Waarom gaat A steeds het licht aan en uit doen ?
Waarom herhaald A steeds dezelfde vraag ook al wet A het antwoord?
Waarom beweegt A steeds de wagen heen en weer ?
Wanneer een kind met autisme veel spanning voelt keert het terug naar iets dat gekend en vertrouwd is.
Dit doen we trouwens allemaal.
Stel je maar eens een situatie voor die je hebt meegemaakt die jou spanning of controle verlies deed ervaren. Wat was jou reactie ? vlucht je steeds in het zelfde patroon ?
Een mens zoekt altijd veiligheid op in deze situaties.
Voor een kind met autisme is dit niet anders, wanneer het kind spanning voelt keert het terug naar iets vertrouwd en voorspelbaar. Het kind wil orde scheppen in de chaos die leven heet.
Het licht aan en uitdoen is voorspelbaar, het kind weet wat er zal gebeuren.
Steeds een vraag stellen waarvoor A het antwoord reeds kent , biedt veiligheid en voorspelbaarheid. Want A kent het antwoord al.
Wanneer het kind herhaaldelijk gedrag stelt is het in spanning en betekend dit dat het kind nood heeft aan voorspelbaarheid en veiligheid.
Dit kan voor een ander als ongewenst gedrag lijken , maar voor het kind is het betekenisvol en nuttig.