Algemene informatie dementie
Dementie heeft een grote invloed op zowel de zorgvrager als de mensen in zijn of haar directe omgeving.
Het vraagt om zorg die afgestemd is op de persoon, met begrip, rust en geduld.
Bij i-Care begeleiden we u stap voor stap door dit proces.
We reiken hulpmiddelen en informatie aan, zodat u zich gesteund voelt in de dagelijkse zorg.
We helpen u om de zorgvrager op een warme en respectvolle manier te benaderen.
Voor mensen met dementie kan het moeilijk zijn om op sommige vragen te antwoorden, wat soms gevoelens van onrust, angst of frustratie kan veroorzaken.
Samen zoeken we naar manieren om hiermee om te gaan en meer rust te brengen in de zorgsituatie.
We streven naar een veilige en vertrouwde omgeving, zodat uw dierbare zo lang mogelijk in zijn of haar eigen thuis kan blijven wonen.
Het verloop van dementie is voor iedereen anders.
Afhankelijk van de oorzaak kan het proces traag, wisselend of sneller verlopen. Wij staan aan uw zijde, op elk moment van deze reis.
De verschillende fases en kenmerken van dementie
Fase 1: bedreigde ik
- persoon vergeet wat hij/zij net heeft gedaan.
- vind de weg niet terug
- bepaalde handelingen worden moelijker ( eten maken, aankleden, wassen..)
- niet meer in staat om te gaan werken
- besef van achteruitgang is min of meer aanwezig
- gevoelens kunnen moeilijker in bedwang gehouden worden , en wisselen af (huilen, lachen)
- emotionele reactie is niet passend bij de aanleiding
- persoon blijf reageren op het heden, maar grijpt steeds terug naar het verleden ( personen uit het verleden benoemen, oud huis ..)
- opvallende persoonsveranderingen
- nachtelijke onrust
= identiteitscrisis
Fase 2: verdwaalde ik
- persoon heeft moeite met tijd en datum
- persoon begint namen te vergeten van familieleden, vrienden ..
- moeite met activiteiten uit te voeren
- geen ziektebesef meer
- emoties wisselen elkaar snel af ( agressie , woede, opwinding, waanbeelden)
- niet meer begrijpen waarom een rok vb. niet op een broek kan gedragen worden. (decorumverlies)
= identiteitsverwarring
Fase 3: verzonken ik
- verlies van intellectuele functies
- voor alles hulp nodig
- lopen en bewegen worden moeilijker
- incontinentie
- foetushouding , bedlegerig
- primaire reflexen ( zuig, grijp, pluk reflexen)
- moeilijk communicatie mogelijk
- gevoel blijft aanwezig, stemmen worden herkend, namen en gezichten zijn vergeten.
- gedrag wordt rustiger
Geheugenstoornissen
Ons geheugen is een fijn samenspel van vele functies in de hersenen.
Om goed te kunnen onthouden, hebben we onze zintuigen, aandacht, concentratie en gezonde hersenwerking nodig.
Bij dementie raakt dit proces verstoord.
Er kunnen problemen ontstaan met het korte- of langetermijngeheugen.
Iemand met dementie heeft vaak moeite om nieuwe informatie op te slaan of recente gebeurtenissen te herinneren.
Men vergeet bijvoorbeeld wat men net gegeten heeft, stelt dezelfde vraag meerdere keren of vergeet wat men aan het doen was.
Deze vergeetachtigheid kan verwarrend of frustrerend zijn zowel voor de persoon zelf als voor de omgeving.
Met begrip, rust en structuur kunnen we samen helpen om de dagen overzichtelijker en aangenamer te maken.
💬 Spraak en taal (Afasie)
Bij dementie kan het moeilijk worden om woorden te vinden of om taal goed te begrijpen.
Soms lukt het niet meer om te benoemen wat men ziet of hoort, en verdwijnen ook lezen en schrijven geleidelijk.
Een rustige toon, eenvoudige zinnen en gebaren kunnen veel betekenen in het contact.
✋ Handelingen (Apraxie)
Eenvoudige, dagelijkse handelingen kunnen moeilijker worden — zoals aankleden, bestek gebruiken of knopen dichtdoen.
De persoon wíl het nog doen, maar het uitvoeren lukt niet meer automatisch.
Geduld en begeleiding met respect voor zelfstandigheid zijn hierbij belangrijk.
👁️ Herkennen (Agnosie)
Soms herkent men voorwerpen, geluiden, geuren of gezichten niet meer, ook al functioneren de zintuigen nog goed.
Dat kan verwarrend of zelfs beangstigend zijn.
Bijvoorbeeld: men ruikt gas maar beseft niet wat het is, of schrikt van een bel omdat het geluid niet herkend wordt.
Begrip en veiligheid zijn hier essentieel.
🎯 Uitvoerende functies
Het wordt moeilijker om aandacht te houden bij één taak, iets te plannen of het overzicht te bewaren.
Toch blijft er vaak een vorm van leervermogen aanwezig — nieuwe gewoontes kunnen nog aangeleerd worden wanneer ze herhaald en rustig opgebouwd worden.
🌤️ Stemmingswisselingen
Plotselinge veranderingen in stemming komen vaak voor.
De persoon met dementie kan verdrietig, boos of angstig zijn, en even later weer vrolijk.
Deze gevoelens worden echt beleefd en verdienen erkenning.
Een rustige benadering en het vermijden van prikkels die spanning veroorzaken, brengen opnieuw balans.
💬 Gedragsveranderingen
Dementie kan ook het gedrag beïnvloeden.
Sommige mensen worden stiller of onverschilliger, anderen juist prikkelbaarder of achterdochtig.
Het is belangrijk te beseffen dat dit gedrag voortkomt uit veranderingen in de hersenen, niet uit onwil.
Men kan ook bepaalde gewoontes verliezen of zich anders gedragen dan vroeger — zoals vloeken, herhalen van woorden, ongeremd eten of plots huilen of lachen.
Dit kan voor de omgeving moeilijk zijn, maar met inzicht en begeleiding is er vaak meer rust te vinden.
Oriëntatiestoornissen
🕰️ Desoriëntatie in tijd
De persoon met dementie weet soms niet meer welke dag, maand of seizoen het is.
Ook het onderscheid tussen ochtend en avond kan vervagen, wat soms tot nachtelijke onrust leidt.
Een vaste structuur en zachte begeleiding helpen om meer rust te brengen.
🏠 Desoriëntatie in ruimte
Het kan gebeuren dat iemand niet meer goed weet waar hij of zij zich bevindt, of de weg naar het toilet of de slaapkamer niet meer vindt.
Dit kan leiden tot rondlopen of zoeken, uit onzekerheid of verwarring.
Een herkenbare, veilige omgeving geeft dan houvast en vertrouwen.
💞 Desoriëntatie in persoon
Soms herkent men bekende mensen niet meer zoals buren, vrienden of zelfs familie.
Toch voelen mensen met dementie vaak intuïtief aan bij wie ze zich veilig en geliefd voelen.
Zorg, nabijheid en warmte blijven betekenisvol, ook als woorden of namen verdwijnen.
Verschillende vormen van dementie
- Alzheimer
Deze ziekte verloopt langzaam en vernietigt geleidelijk aan de hersencellen en zenuwcellen.
Het start met het falen van het korte termijn geheugen, wat lijkt op verstrooidheid.
Belangrijke zaken worden vergeten zoals afspraken , het uitzetten van het fornuis...
Na verloop van tijd worden de dagdagelijkse handelingen moeilijker zoals het aankleden, een deur openen met een sleutel, telefoneren.
Gedragsveranderingen treden op.
- Vasculaire dementie
Symptomen :
- geheugenverlies
- desoriëntatie
- communicatiemoeilijkheden
- stemmingswisselingen
- depressie
- hallucinaties
Kenmerkend bij een vasculaire dementie:
- het ontstaat plots zonder slepende aanloop
- er is een sprongsgewijze achteruitgang
Oorzaak:
Verschillende aandoeningen van de bloedvaten. Kan een gevolg zijn van meerdere infarcten.
Door het infarct is er een storing van de doorbloeding van het hersenweefsel met het uitvallen van de hersenwerking als gevolg.
De oorzaak van een vasculaire dementie is verbonden met risicofactoren zoals hoge bloeddruk, hart en vaatstoornissen of diabetes.
Het is van belang om deze factoren nauwlettend te laten opvolgen.
- Fronto-temporale dementie
Hier worden de voorste deel van de hersenen aangetast.
Dit deel is verantwoordelijk voor taal, informatie verwerken, keuzes maken, besluiten nemen, plannen maken en coördineren.
Deze dementie komt op relatief jonge leeftijd voor.
Symptomen:
- verandering in gedrag en persoonlijkheid
- impulsief gedrag ( vb. aankoopwoede)
- grof taalgebruik
- seksueel ontremd gedrag
- ontremd in eetgedrag
- dwangmatig gedrag
- Lewy-Body dementie
Lewy-Body dementie is een gevolg van een opeenstapeling van abnormale eiwitvormen.
Deze eiwitten verspreiden zich over de verschillende delen van de hersenen.
Symptomen:
- sterk aanwezige wanen en paranoïde gedrag
- uitleven van nachtelijke dromen
- traagheid in bewegingen
Een plotse verwardheid kan een crisis in de thuissituatie veroorzaken.
- Parkinson
Symptomen:
- afwijkingen in de houding en motoriek
- tremor ( beven)
- mentale traagheid
- wanen en paranoïde gedrag kunnen zich voordoen
- verandering in persoonlijkheid
- Ziekte van Huntington
Dit is een degeneratieve aandoening gekenmerkt door chorea ( dansende bewegingen) en mentale stoornissen, uiteindelijk leidend tot dementie.
De ziekte kan vrijwel op elke leeftijd beginnen, maar meestal ontstaat de eerste tekenen van chorea en mentale achteruitgang rond de leeftijd van 40-45 jaar.
Het is een erfelijke vorm van dementie en sinds enige tijd is diagnose vanaf geboorte mogelijk.
- AIDS
Bij een minderheid van de patiënten met AIDS ontwikkeld zich in een later stadium een cognitieve stoornis die het gevolg is van een infectie van de hersenen door het HIV virus.
Naast de cognitieve stoornis is er ook sprake van een toenemende mate van onhandigheid.
- Korsakav
De meest voorkomende symptomen van het syndroom van Korsakov zijn:
- Niet in staat om nieuwe informatie te onthouden.
- Grote moeite hebben met besluiten nemen, planning en uitvoering.
- Valse herinneringen hebben.
- Het onbewust vertellen van verhalen die niet waar (gebeurd) zijn.
- Desoriëntatie in tijd, plaats en persoon.
De oorzaak van het syndroom van Korsakov is een ernstig vitamine B1-tekort, dat ontstaat bij langdurig alcoholgebruik in combinatie met slechte voeding. Ook kan de lever zo beschadigd raken dat deze de vitamine B1 niet meer kan omzetten.